Galerija Čedomir Krsštić u Pirotu / 24. jula 2012 u 20.00 časova. Zahvaljujući bogatom fondu Galerije fresaka, koja se u sastavu Narodnog muzeja u Beogradu nalazi od 1973. godine, u prilici smo da tematskim izložbama predstavimo izuzetne segmente srednjevekovnog nasleđa.
Tokom predstojećeg perioda posetioci galerije Čedomir Krstić u Pirotu imaće priliku da vide izložbu detalja živopisa crkve Bogorodice Ljeviške. Zahvaljujući postavci, autora Bojana Popovića, posetioci izložbe biće u mogućnosti da nauče više o ovom izuzetnom spomeniku kulture ali i o funkciji i značaju kopistike.
Kao materijalno svedočanstvo minulog vremena, freske ujedno predstavljaju i vanvremenski kod za razumevanje evolucije kulture, likovng izraza, duhovnosti i ideologije. Crkvu Bogorodice Ljeviške u Prizrenu je, između 1306 - 1309. godine, podigao kralj Milutin na mestu ranovizantijske katedrale. Protomajstor Nikola podigao je hram sa pet kupol, pripratom sa spratom nad kojim se nalazi zvonik, a Astrapi su kao vesnici novog stila crkvu živopisali.
Osim religioznog aspekta, freske iz Bogorodice Ljeviške izuzetno su značajne po svojoj monumentalnosti, narativnim kompozicijma i razvijenoj simbolici likovnog izraza, što je posledica upliva vizantijskog stila renesanse Paleologa. Poštujući staru monumentalnost iskazanu veličinom kompozicija i figura, živopisci su težili ilustrativnom slikarstvu koje mnoštvom detalja i motiva prati tok priče. Zahvaljujući narativnosti živopisa, detalji na fresakama pružaju mogućnost sagledavanja svakodnevnog života, upoznavanje nekadašnjih stanovnika ovih prostora, vrednosti kojim su se rukovodili i lepote okruženja u kome su živeli.
U Galeriji fresaka danas se čuva stotinu pedeset i osam kopija malog formata iz Bogorodice Ljeviške, koje su u periodu od 1950. do 1955. godine izradili Zdenka i Branislav Živković. Odmah po otkrivanju živopisa, koji je tokom turskog perioda premalterisan jer je crkva pretvorena u džamiju Živkovići su zapečeli kopiranje, zabeleživši mnoštvo detalja na najrazličitijim medijima. U martu 2004. godine crkava Bogorodice Ljeviške je postradala, a najveću štetu pretrpeo je njen živopis. Zahvaljujući zbirci Galerije fresaka, u kojoj se čuva više od 1300 kopija fresaka, u prilici smo da i danas, kroz detalje fresaka sagledamo veličanstvenost i lepotu Ljeviškog živopisa.
