Od 29. septembra do 2. oktobra,Somborske muzičke svečanosti – SOMUS u svom jubilarnom izdanju okuplja umetnike, verne prijatelje festivala koji su ga donoseći i deleći ljubav, energiju i muziku velikim delom izgradili onakvim kakvim ga danas prepoznajemo, a prepoznat je i u regionu kao značajan festival klasične muzike. Ovogodišnji SOMUS svojoj publici donosi solističke resitale i koncerte kamernih ansambala velikih umetnika, kao i koncert orkestra mladih sugrađana, učenika muzičke škole „Petar Konjović” iz Sombora.
Davne 1961. godine, Dušan Trbojević, pijanista i pedagog i Dragoslav Mitrović, direktor Muzičke škole „Petar Konjović” u Somboru su osnovali Somborske muzičke večeri kao najstariji festival klasične muzike u Srbiji.
50 godina od tada, na temeljima starog festivala, inspirisan tradicijom i duhom ovog festivala, rađa se novi festival, SOMUS - Somborske muzičke svečanosti, festival klasične muzike, ali i novih muzičkih tendencija. Imena umetnika koji nastupaju ove godine dovoljno govore o nivou i važnosti festivala: Aleksandar Madžar, Adrian Brendl, Bojan Zulfikarpašić, Mate Bekavac, Maired Xiki, Per Rundberg, FB banda, Laura Levai Aksin, Zoran Krajišnik, Sonja Šarić, Strahinja Đokić, kao i mladi muzičari okupljeni u orkestru MŠ „Petar Konjović“, koji predvodi Mina Bošnjak, i soliste Sonju Šarić i pijanistu Mihajla Zurkovića. Svi programi SOMUS-a se održavaju u Svečanoj sali Gradske kuće. Festival organizuje Kulturni centar „Laza Kostić“ Sombor, uz podršku Grada Sombora, Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije, Pokrajinske Vlade i C. Bechstein centra.
„Na naš prvi veliki jublej, podsetila bih publiku i saradnike da je festival dobitnik nagrade „Muzika klasika" za 2017. godinu u kategoriji Muzički festival od regionalnog značaja. Upravo iz tog razloga, naša zajednička obaveza je da konstantno unapređujemo SOMUS. U ovih deset godina iskristalisao se cilj Festivala, a to je, pored promocije klasične muzike, decentralizacija, kao i edukacija publike za vrhunske muzičke sadržaje. Naša vizija se ogleda u tome da ponudimo ozbiljnu muziku što širem auditorijumu. Učešćem velikog broja respektabilnih umetnika iz zemlje i sveta, koji su postali i prijatelji festivala, i koji kroz svoj jedinstveni izraz nude somborskoj publici nove interpretacije klasične muzike, tu misiju smo ispunili. Publika kontinuirano prati naš rad, a ona je, na koncu, najrelevantniji faktor sa kojim Somborske muzičke svečanosti dobijaju svoj pun smisao i sjaj“, reči su Vesne Šašić, dirktorice KC „Laza Kostić“ Sombor.
„U ovom jubilarnom izdanju ne možemo da se ne podsetimo slavnog istorijata održavanja festivala klasične muzike u Somboru. Prosvetiteljstvo i približavanje klasične muzike publici bili su ciljevi Somborskih muzičkih večeri. Ta raznovrsnost prilaza klasičnoj muzici i autoritet Dušana Trbojevića činili su da je Sombor tih godina postajao centar muzičkog zbivanja u tri regiona: Srbiji, Xrvatskoj i Mađarskoj.“ Inspirisan prosvetiteljskim karakterom prvog festivala klasične muzike u bivšoj Jugoslaviji Mihajlo Zurković, pijanista i dugogodišnji umetnički direktor Festivala, pokreće inicijativu za osnivanjem novog festivala klasične muzike SOMUS - Somborske muzičke svečanosti.
„Sa pet koncertnih večeri, prvi SOMUS objedinjuje različite muzičke žanrove i koncertne prakse u kontekstu savremenih festivalskih tokova. U svojih prvih deset godina SOMUS pomera granice sa lokalnog ka regionalnom i internacionalnom i na različitim scenama u Somboru okuplja umetnike poput: Nemanje Radulovića, Stefana Milenkovića, Aleksandra Madžara, Rite Kinke, Mate Bekavca, Irene Grafenauer, Vilijama Xagena, David Kastro-Balbija, Maired Xiki, Santiaga Kanon-Valensije, Ivana Karizne, Simona Trpčeskog, Katarine Jovanović, Dejana Sinadinovića, Ljubiše Jovanovića, Kemala Gekića, Edina Karamazova, Lidije i Sanje Bizjak, Ratimira Martinovića, Ognjena Popovića, kvarteta Beogradske filharmonije, orkestara Filharmonije „Borislav Pašćan”, „Camerata Academica” iz Novog Sada, simfonijskog orkestra Akademije umetnosti iz Novog Sada, horova „Collegium Musicum”, „Orfelin”, AKUD „Lola”, Viva vox ili „Dekor” iz Ljubljane.
Pored velikih imena, SOMUS osniva i nove cikluse koji slede ideju prosvetiteljstva Dušana Trbojevića: ciklus za najmlađe „Dečija posla”, „Carte blanche” za naše najznačajnije žive kompozitore i večeri posvećene umetnicima iz oblasti muzičkog stvaralaštva bliskog klasičnoj muzici kao što su džez ili autorska muzika. U tim ciklusima Sombor je ugostio umetnike kao što su: Isidora Žebeljan, Ivana Stefanović, Dejan Despić, Aleksandra Vrebalov, Bojan Zulfikarpašić, Vasil Xadžimanov, Žulijen Luro, Kralj Čačka, nezaboravno veče sevdaha u „aranžmanu” Mate Bekavca…, a za decu su izvedena i zajedno sa njima pripremljena dela Karneval životinja, Peća i vuk, Debisijeva Kutija za igračke, Pulankov Babar sa naratorima Zijahom Sokolovićem, Markom Markovićem, Branislavom Jerkovićem, Milicom Janeski… Pored redovnog programa, SOMUS organizuje i majstorske kurseve klavira najpre Jokut Mihailović, a zatim i kurs istaknutog pedagoga Žaka Ruvijea. Pored izvođenja velikih dela repertoara klasične muzike, SOMUS se bavi i otkrivanjem ili promocijom novije muzike svojoj publici.
Zajedno smo sa našim kolegama i prijateljima pomerali granice klasične muzike. Imajući poverenja u njihov izbor dali smo im odrešene ruke da za jubilarno izdanje koncipiraju programe svojih koncerata“ reči su Mihajla Zurkovića.
U četvrtak, 29. septembra u 20 časova, ovogodišnji festival, koncertom pod nazivom „Susretanja“, otvoriće jedan od najvernijih prijatelja festivala, pijanista Aleksandar Madžar, zajedno sa violončelistom Adrianom Brendlom iz slavne britanske muzičke porodice. Pored Debisija, Šumana, Betovena i Šopena, publika će moći da čuje i renesansnog kompozitora Viljama Berda.
Iste večeri od 22 č, u okviru programa After parti - Džez na Somus-u, nastupa Bojan Zulfikarpašić, srpsko-francuski džez pijanista, poznat kao Bojan Z, koga nije potrebno posebno predstavljati. Nakon dva nezaboravna koncerta na SOMUS-u, prvog sa francuskim džez saksofonistom Žilijenom Luroom, a zatim i sa pijanistom Vasilom Xadžimanovim, Bojan Z dolazi u Sombor po treći put u kombinaciji akustike i elektronike.
Pored već poznatih gostiju festivala, klarinetiste Mate Bekavca (Slovenija), violinistkinje Maired Xiki (Irska) i pijaniste Pera Rundberga (Švedska), nastupiće kamerni orkestar provokativnog naziva „FB banda” sastavljen od najeminentnijih muzičara slovenačkih orkestara. Prvi koncert ovog ansambla na ovogodišnjem festivalu programski je orijentisan ka kompozitoru V. A. Mocartu, njegovim savremenicima, kao i modernim kompozitorima koja su svoja dela komponovali inspirisani stvaralaštvom velikog kompozitora, između ostalih i našeg Akademika Ivana Jevtića, pa koncert nosi naziv „Mocart danas“. „FB banda je grupa mladih muzičara, koji uz rutinski rad u matičnim orkestrima ipak žele drugačiji kontakt sa muzikom u kome nema sindikata i administrativnih pravila koja guše iskreno i predano bavljenje muzikom. Jedini cilj im je: učiti i davati, biti u međusobnom kontaktu i muzikom dirnuti publiku – sa takvim odnosom interpretirati klasičnu muziku iz drugog ugla, bez uobičajene patine, takozvane ozbiljne muzike. Provetreno sa osmehom i suzama na licu…“, reči su Mate Bekavca. Oni nastupaju druge večeri, u petak 30. septembra u 20 časova.
Od svojih početaka, SOMUS uspešno sarađuje sa Akademijom umetnosti u Novom Sadu, angažujući njene studente i profesore, što u večernjim koncertnim terminima, što u programima za najmlađe. Redovni profesori Akademije umetnosti u Novom Sadu, flautistkinja Laura Levai Aksin i gitarista Zoran Krajišnik, kroz dugu saradnju u neobičnom duu, predstaviće se delima velikih imena klasične muzike, poput Baha, Šuberta, Ljobeta, Pjacole, Bartoka, u obradama za flautu i gitaru, u programu pod nazivom „Kamerna poslastica“, koju će izvesti u subotu 1. oktobra u 17 časova.
U nastavku dana od 20 časova publika će imati prilike da čuje koncert pod nazivom „Agonija današnjice“ u okviru programa „Carte blanche” Mate Bekavca. FB banda i Mate Bekavac, najavljuju: „Muzika nosi u sebi mogućnost tumačenja bez reči. Program „Carte blanche” je tihi komentar događanja u današnjem društvu. Katastrofe, ratovi i pohlepa vode ka patnji, gubicima i rezignaciji duha. U muzici možemo pronaći utehu, nadu i melem za duševne rane – od davnina sve do danas, kroz vekove“.
Poslednjeg dana festivala, u nedelju 2. oktobra u 11 časova, kao nastavak višegodišnje intenzivne saradnje sa profesorima i učenicima muzičke škole „Petar Konjović” u Somboru, a sa željom da se pruži šansa mladima, orkestar muzičke škole će dobiti priliku da nastupi na festivalu, podeli scenu sa vrhunskim profesionalnim muzičarima i bude deo Somusovog jubileja. Orkestrom diriguje Mina Bošnjak, a kao solisti pored učenika i profesora škole nastupiće pijanista Mihajlo Zurković i Sonja Šarić, sopran. Program „Stepenicama ka zvezdama“ pratiće muzika L.van Betovena, J. Bramsa, Ž.Masnea, G.Kasada, V. Belinija, F.Šopena i A.Pjacole.
Istog dana u 20 časova se svečano zatvara festival koncertom „Nemačka lirika“, na kom će nastupiti sopran Sonja Šarić i pijanista Strahinja Đokić. Dobitnica prve nagrade i specijalne nagrade publike na prestižnom konkursu Eva Marton u Budimpešti 2021. godine, somborka Sonja Šarić je poseban gost SOMUS-a. Nakon sedam godina, Sonja Šarić ponovo nastupa na festivalu. Nakon završenih studija na Univerzitetu za muziku i scenske umetnosti u Manhajmu, intenzivno izučavajući nemački lid, Sonja će somborskoj publici, uz klavirsku saradnju Strahinje Đokića, izvesti cikluse solo pesama F. Lista, R. Štrausa i G. Malera.
Karte za Festival se mogu kupiti radnim danima i subotom u terminu od 10 do 13 časova na blagajni Kulturnog centra „Laza Kostić” Sombor, Venac Radomira Putnika 2, a na dan koncerta na ulazu u Svečanu salu Gradske kuće Sombor, sat vremena pre početka koncerta.
