Socijalistička disko kultura u bivšoj državi? Da li je uopšte i postojala? Na ovo pitanje već je jedan od odgovora dao i niz izložbi koji se dogodio 2015. godine u Klovićevim dvorima (Kula Lotrščak), a potom i u Galeriji Hrvatskog dizajnerskog društva (HDD) u Zagrebu. Najavljeni nastavak projekta bio je izdavanje vinilne kompilacije, soundtracka izložbe i jednog razdoblja muzičke i društvene istorije Jugoslavije. Nakon četiri godine istraživačkog rada, licenciranja i traženja najbolje zvučećih studijskih master-traka, autori kompilacije Leri Ahel i Željko Luketić izlaze s prvim nastavkom „Socijalističkog diska“. Izdavačka kuća Fox & His Friends do sada je već objavila muziku iz filma „Gosti iz galaksije“ Tomislava Simovića i prvi u nizu radova multimedijalne skupine NEP (Nova Evropa).
Izvođač: Različiti izvođači
Naslov: Socijalistički disko. Ples iza jugoslovenske baršunaste zavese 1977.-1987.
Internacionalni naslov: Socialist Disco. Dancing Behind Yugoslavia's Velvet Curtain 1977-1987
Izdavač: Fox & His Friends
Kataloški broj: FOX003LP
Format: 2×Vinil LP
Žanr: Disco, Italo Disco, Elektronska muzika
Autori kompilacije: Leri Ahel i Željko Luketić
Datum izdavanja: 10. oktobar 2018.
Disko muzika na ovim prostorima imala je sva obeležja inostranih američkih i evropskih uticaja. Ona, međutim, za razliku od panka, novog talasa ili roka, nije imala odlike subkulture, nego je smeštena u kontekst pop muzike i to nepretenciozne pop muzike za igru. Diskografske kuće nisu bile sigurne gde treba smestiti taj zvuk, ali on je društveno podstakao sve ono što je do tada učinio i na tadašnjem Zapadu: slobodnije konvencije ponašanja, naglašenu seksualnost u tekstovima i nastupima izvođača, zaseban modni imidž i inkluzivnost u klupskom, noćnom životu. Kultura igre i neometanog ritma za koji su se brinuli DJ-evi kao nove zvezde muzičke scene, zadržala se i nakon epohe diska u drugim oblicima klupske muzike poput hausa i tehna.
Disko je ponovo zanimljiv istraživačima zvuka i društvenih okolnosti jer je bio i ostao u kontrastu dominantno maskulinoj rok kulturi. Na plesnim takmičenjima i u klupskom životu često su zvezde bili Romi i pripadnici drugih manjina; žene su u disku, iako na samoj granici medijske eksploatacije, naučile da taj stil preokrenu u svoju korist. U klubovima su mogle da biraju, a ne samo da budu birane. Koncept igranke je napušten, seksualnost je postala nešto čega su svesniji i muškarci i žene. Tekstovi pesama postaju opušteniji i otvoreniji, u muzici se eksperimentiše s elektronikom, dok se u najveće avanture u disku upuštaju upravo i najveća kompozitorska imena. Međutim, Alfi Kabiljo, Andrej Baša, Đelo Jusić, Gabor Lenđel, Kornelije Kovač, Nikica Kalođera, Kire Mitrev i mnogi drugi u pratnji velikih studijskih orkestara nisu bili deo andergraunda. Upravo suprotno, diskografi su koketirajući s novim žanrom testirali tržište brojnim singlovima, dok su dugosvirajuće LP ploče bile rezervisane samo za one najbolje prodavane. Disko produkcije nisu se mogle izvesti u garaži i zato je i takva podrška bila dovoljna, baš kao i ona festivalska, gde su se u konkurencijama Zagrebfesta, Vašeg šlagera sezone, Beogradskog proleća, Opatijskog i Splitskog festivala mogle naći izuzetno zanimljive pesme.
Izbor muzike na ploči 'Socijalistički disko. Ples iza jugoslavenske baršunaste zavjese 1977.-1987.' fokusiran je upravo na te manje poznate eksperimente, B-strane ili čak samo izdanja sa kaseta koja su ostvarila uticaj i koja obuhvataju imena autora i izvođača poznatih prvenstveno s pop scene. Izabrano je 18 numera koje najbolje ilustruju šta je sve obuhvatao disko u Jugoslaviji: etablirane zvezde poput Gabi Novak, Arsena Dedića, Ljupke Dimitrovske, Vere Kapetanović ili Zdenke Vučković, početne pokušaje fudbalera Ivice Šurjaka, Miss Jugoslavije Ane Sasso, ili zanimljive domaće verzije stranih hitova poput 'Vamos A La Playa', kvir-klasika „I Will Survive', te engleske pop-zvezde Kim Wilde. Tu je i zvezda tadašnje Startove duplerice Slovenka Moni Kovačić, poznati disko-fank sastav KIM, ženski deo Mirzinog jata pod imenom Rok Hotel, nekadašnja tinejdžerska zvezda Dubravka Jusić i danas popularno ime disko-kolekcionara Arian iz Makedonije.
Dvostruki vinilni album 'Socijalistički disko. Ples iza jugoslavenske baršunaste zavjese 1977.-1987.' već je u pretprodaji i može se ekskluzivno nabaviti na stranici izdavača ovde -Tiraž je ograničen.
Zvučne inserte moguće je preslušati ovde
PESME:
A1 Zdenka Vučković - Ja ću preživjeti (I Will Survive) (1980.)
A2 Gabi Novak - Pjesma je bila život moj (1977.)
A3 Krunoslav Slabinac - Južni vjetar (1978.)
A4 Arian - Do posljednjeg daha (1981.)
B1 Moni Kovačić - Be My Bear (1983.)
B2 KIM – Naivke (1982.)
B3 Rok Hotel – Disko (1978.)
B4 Grupa ST - Superkazanova (1980.)
B5 Ivica Šurjak – Julija (1980.)
C1 Vera Kapetanović - Ne gubi vreme sa mnom (1980.)
C2 Milka Lenac - Željo luda (1980.)
C3 Nano Prša - Džingis Kan (1978.)
C4 Dubravka Jusić - Stani, stani (1980.)
D1 Ljupka Dimitrovska - Robot (Version 1983) (1983.)
D2 Ana Sasso - Krenimo Niki (1987.)
D3 Elvira Voća - Drugo vrijeme (The Second Time) (1984.)
D4 Opatijski suveniri - Vamos A La Playa (1983.)
D5 Roman Butina - I'm Gonna Get Your Love (1985.)
Poslušajte ceo album na YouTube kanalu izdavača Fox & His Friends: ovde
