U subotu 13. juna u beogradskom Centru za kulturnu dekontaminaciju objavljena je Deklaracija "Odbranimo istoriju" na kojoj su radili neki od najeminentnijih istoričara iz Srbije i regionalnih zemalja. U prethodnih nekoliko dana, a s namerom da se istakne značaj ovakvog dokumenta, Deklaraciju su, osim istoričara, potpisale i neke od najuticajnijih ličnosti iz akademskog, javnog, političkog i kulturnog života kao što su: Florijan Biber, Aleksandar Hemon, Dubravka Ugrešić, Ida Prester, Lana Bastašić, Hrvoje Klasić, Igor Štiks, Svetlana Slapšak, Andrej Nikolaidis, Ivan Čolović, Filip David, Ivo Goldštajn i mnogi drugi.
Na sinoćnoj konferenciji su govorili Vladimir Arsenijević u ime Udruženja KROKODIL, kao i dvoje članova Radne grupe koja je radila na Deklaraciji, Dubravka Stojanović i Milivoj Bešlin. Prikazane su i video izjave ostalih članova Radne grupe (Božo Repe, Husnija Kamberović i Tvrtko Jakovina), koji zbog stanja prouzrokovanim pandemijom virusa Kovid-19 nisu bili u mogućnosti da prisustvuju konferenciji.
Završnu konferenciju projekta „Ko je prvi počeo? - Istoričari protiv revizionizma“ otvorio je Vladimir Arsenijević predstavivši učesnike i aktivnosti i objasnivši kako se rodila ideja za nastanak ovog projekta koji je prirodni nastavak ranije aktivnosti Udruženja KROKODIL pod nazivom „Jezici i nacionalizmi“ kao i Deklaracije o zajedničkom jeziku. Dodao je da je želja Udruženja KROKODIL da radi na širokom geografskom području u smislu regiona i da delovanje Udruženja bude trostruko – jezik, istorija i književnost. Za kraj svog uvodnog obraćanja, Vladimir je istakao da su realizaciju projekta „Ko je prvi počeo? – Istoričari protiv revizionizma“ podržali: Delegacija Evropske Unije u Srbiji, Vladina kancelarija za saradnju sa civilnim društvom i Ministarstvo kulture Republike Srbije, a da je implementacioni partner projekta organizacija forumZFD.
Reč je zatim prepustio Dubravki Stojanović i Milivoju Bešlinu koji su se detaljnije osvrnuli na aktivnosti projekta – konferencije, rezidencijalne boravke istoričara u Beogradu, seminare za nastavnike istorije i škole za studente. Nakon toga, govorili su o kruni projekta – Deklaraciji "Odbranimo istoriju". Na Deklaraciji su radili navedeni članovi Radne grupe uz pomoć kolega iz Crne Gore i Severne Makedonije, a dalje sugestije dali su kako istoričari iz regiona, tako i šira intelektualna javnost među kojima i Olga Manojlović Pintar, Srđan Milošević, Magdalena Agičić, Damir Agičić, Branimir Janković, Snježana Koren, Petar Todorov, Adnan Prekić, Vladimir Arsenijević, Viktor Ivančić, Igor Štiks, Andrej Nikolaidis, Ivan Čolović, Florijan Biber i drugi.
Deklaracija je prvi put objavljena i javno pročitana na sinoćnoj konferenciji nakon čega su svi prisutni pozvani da je, po završetku događaja, potpišu na licu mesta. Ovaj dokument će od ponedeljka 15. juna biti dostupan na sajtu Udruženja KROKODIL uz mogućnost online potpisivanja.
Nakon objavljivanja Deklaracije, publici su se putem video poruka obratili preostali članovi Radne grupe – istoričari iz Slovenije, Bosne i Hercegovine i Hrvatske, Božo Repe, Husnija Kamberović i Tvrtko Jakovina – govoreći o značaju projekta i same Deklaracije u zemljama regiona.
Za kraj je naglašeno da, iako je projekat "Ko je prvi počeo? - Istoričari protiv revizionizma" ovim formalno završen, Deklaracija "Odbranimo istoriju" tek počinje svoj život jer je ona dokument koji ostaje u javnosti i dugo nakon projekta vršeći svoj uticaj, a tek se očekuju reakcije regionalnih društava na istu.
Nakon projekta "Jezici i nacionalizmi", koji se bavio kompleksnim pitanjem realnosti postojanja četiri politička jezika u regionu, kao i nakon njegovog velikog finala – Deklaracije o zajedničkom jeziku, na kojoj je radilo 30 lingvista i drugih eksperata i koju je svojim potpisima podržalo oko deset hiljada ljudi iz čitavog regiona Zapadnog Balkana – Udruženje KROKODIL je od 2018. godine realizovalo projekat pod nazivom "Ko je prvi počeo? – Istoričari protiv revizionizma". U toku ovog dvoipogodišnjeg projekta organizovane su dve velike konferencije u Beogradu i Novom Sadu, dvonedeljni rezidencijalni boravci za istoričare iz regiona, seminari za nastavnike i profesore istorije u Subotici, Novom Pazaru, Leskovcu i Beogradu kao i tri letnje škole namenjene studentima iz regiona.
Projekat “Ko je prvi počeo – Istoričari protiv revizionizma” okupio je neke od najistaknutijih regionalnih istoričara s namerom da se aktivno bore protiv revizionističkih tendencija u regionalnim istoriografijama, a za jednu moguću zajedničku multiperspektivnu istoriografiju.
Glavni cilj ovog projekta je stvaranje prostora za istorijski i inter-kulturalni dijalog kroz kreiranje mreže istoričara, pisaca, novinara, studenata i šire publike koja će doprineti rešavanju konflikta, uzajamno poštovanim istorijskim narativima, i podsticanju inkluzivnije kulture sećanja. CIlj je da projektne aktivnosti rezultiraju stvaranjem održive platforme koja će omogućiti prihvatljive interpretacije događaja iz bliže i dalje prošlosti korišćenjem metoda multiperspektivnog istorijskog narativa.
Projekat “Ko je prvi počeo? – Istoričari protiv revizionizma” finansirala je Delegacija Evropske Unije u Srbiji. Implementiran je u bliskoj saradnji s organizacijom forumZFD Srbija. Projekat su podržali Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije kao i Kancelarija za saradnju sa civilnim društvom Vlade Republike Srbije.
Ovaj program proizveden je uz finansijsku podršku Evropske unije. Njegov sadržaj isključivo je odgovornost Udruženja KROKODIL i ne odražava nužno stavove Evropske
Foto: Marija PIroški
