Promocija knjige “Velikani grafičkog dizajna #1 Saveta i Slobodan Mašić” biće održana u Gradskoj galeriji Kulturnog centra Grad 17. marta u 20h. Ovo je prvo u nizu izdanja edicije Velikani grafičkog dizajna koje predstavlja skroman korak ka očuvanju dela koji čine značajnu stavku u kulturnom nasleđu Srbije, ali i jugoslovenskog kulturnog prostora. Knjiga prikazuje celokupan opus i ulogu stvaralaštva grafičkih dizajnera Savete i Slobodana Mašića kao kritičkih intelektualaca i jednih od ključnih figura jugoslovenske i srpske kulturne scene 20. veka kroz temeljno i obimno istraživanje i analizu.
Slobodan i Saveta Mašić su arhitekte po obrazovanju, ali su svoju profesionalnu karijeru koja je trajala od početka šezdesetih godina prošlog veka do prve dekade ovog veka obeležili značajni projekti u oblastima grafičkog dizajna i nezavisnog izdavaštva.
“Edicija je pokrenuta sa ciljem da se od zaborava sačuva rad velikih umetnika, grafičkih dizajnera koji su obeležili period od šezdesetih godina 20. veka do danas”, kaže Ljudmila Stratimirović, umetnička direktorka KC Grad i izdavač edicije. “Svojim talentom, entuzijazmom i trudom kreirali su grafička rešenja koja su obeležila detinjstvo i mladost mnogih od nas, i želeli bismo da ovom edicijom omogućimo i budućim generacijama da se bolje upoznaju sa stvaralaštvom velikih umetnika, počev od Slobodana i Savete Mašić.”
Opus grafičkog dizajna Studia Structure koji su Mašići 1968. pokrenuli zajedno sa Borom Ćosićem i Dragošem Kalajićem od samog početka karakteriše izuzetno baratanje svim elementima vizuelne komunikacije. Od modernističkih početaka, minimalističke i racionalne tipografije “internacionalnog” stila, geometrijskih sistema, serijalnosti i korišćenja semantičkih znakova do veštog poigravanja sa elementima stilova druge polovine prošlog veka, op-arta, pop-arta, postmodernizma...Izuzetno osetljiva i promišljena upotreba fotografije, uključivanje fotografa kao ravnopravnog učesnika u kreativnom procesu stvoriće seriju plakata za BITEF, verovatno najcelovitiju i najkompaktniju seriju radova srpskog grafičkog dizajna u 20. veku. Pred mnogih neazvisnih izdanja koje su sami dizajnirali autori su u FEST logotipa. Čime god se igrali: tekstom, grafikom, slikom, ili fotografijom, radovi Savete i Slobodana Mašića su uvek prepoznatljivi i “svoji”. I uvek su deo jedne veće celine, jednog univerzalnog ali i vrlo ličnog kosmosa. Nemoguće je u njega prodreti i spoznati ga bez aktivnog posmatranja, otvorenog srca, ali i uma.
“Mašić je uveo brojne novine u svoj grafički jezik. Upotrebljavao je jeftine potrošne vrste hartije, koristio je novin- ske fotogra je ponavljajući ih u serijama identičnih ili srodnih motiva, nametao je, za to vreme, neuobičajne formate, birao je čitljivu tipogra ju i direktno je saopštavao tekstualne poruke. Ponekad je tu čitljivost namerno narušavao tretirajući lomljena ili obrnuto ispisana slova kao samostalan grafički i vizuelni znak. Bio je svestan “tehničke reproduktivnosti” kao bitnog obeležja umetničke i estetske komunikaci- je u civilizaciji masovnih medija”, kaže Jaša Denegri, istoričar umetnosti i umetnički kritičar. “Mašić je neizbežno, po prirodi svog posla, stupao u kontakte sa ljudima različitih opredelenja, ali se uz njih nikada nije izričito i isključivo svrstavao. Preča mu je bila sopstvena duhovna i društvena autonomija. Da bi je postigao, odabrao je bavljenje grafičkim dizajnom praktično i organizaciono, kao i izdavaštvo. A grafički dizajn i izdavaštvo bila su mu samo sredstva za obezbeđivanje nepokoleljive individualnosti.
O individualnosti Slobodana Mašića govorio je i Milan Vlajčić, novinar i književni i filmski kritičar. “Slobodan Mašić je neprekidno radio sa suprugom Savetom, a do kraja života nije imao nijedan dan staža u nekoj državnoj ustanovi. Slobodan je ostao slobodan. Bio je večiti disident, bez partijskih kazni, jer nikad nije pripadao nijednoj partiji. U njegovim maštovitim vizuelnim konstrukcijama, sa likovima revolucionara, lutaka i beskućnika sa pločnika, postoji stalni ideogram: petokraka u različitim tonovima, multiplikacijama, sa ivicama koje se osipaju. Bio i otišao kao buntovnik sa razlogom."
“Mašićev dizajn jeste aktivnost čije vrednosti nadaleko prevazilaze okvire samo jedne likovne discipline. Mašić je danas jedan od naših retkih dizajnera koje je nemoguće ‘najmiti’ za određeni posao ukoliko oni u njemu, osim uobičajenih profesionalnih zadataka, ne pronalaze i neke druge razloge. U slučaju Mašića ti drugi razlozi su prilično brojni. Celokupna njegova delatnost, počevši od studentskih dana i revije ‘Vidici’ do ‘nezavisnih autorskih izdanja’, jeste akcija u kojoj je profesionalca zamenio čitav čovek. čovek koji u svemu što radi ne vidi mogućnost realizacije samo svojih kreativnih sposobnosti, već šansu da se potvrdi kao kompletna ličnost. l to u životu koji je slobodno izabrao za svoj”, reči su Bogdana Tirnanića, čuvenog novinara, kolumniste i kritičara.
U Gradskoj galeriji će do 22. marta ekskluzivno biti izložen i određen broj originalnih plakata rađenih u offset i sito štampi, a koje će ovom prilikom zainteresovani moći da otkupe. Na promociji će govoriti Jerko Denegri, istoričar umetnosti i umetnički kritičar, i Milan Vlajčić, novinar, književni i filmski kritičar.
