U utorak, 06. februara 2018. u 19:00 u Tribinskoj sali Doma omladine Beograda, iz ciklusa razgovora: Sto godina od osnivanja Jugoslavije - Tribinom Stvaranje Jugoslovena otpočeće se razgovori na temu Sto godina od osnivanja Jugoslavije koje organizuju Centar za jugoslovenske studije (Cejus) i Dom omladine, Beograd (DOB). Učesnici i učesnice tribine Stvaranje Jugoslovena pokušaće da odgovore na brojna pitanja koja zadiru u problematiku stvaranja jugoslovenske nacije...
...procese „stvaranja“ Jugoslovena „odozgo“ ali i njima srodne i spontanije procese „stvaranja“ Jugoslovena „odozdo“ Politika „privođenja“ građana jugoslovenskoj državi ali i zvaničnoj ideologiji razmatraće se od vremena Prvog svetskog rata i Ujedinjenja 1918. preko vremena postojanja jugoslovenske države kao kraljevine a onda i socijalističke republike. Zvanična politika države koja je, između ostalog, trebalo da dovede do konstruisanja jugoslovenskog identiteta, razmatraće se kroz analizu politike konstruisanja jugoslovenske književnosti, pisanja jugoslovenskih časopisa za decu sa posebnim osvrtom na pisanje časopisa „Jugoslovenče“ koji je izlazio pre Drugog svetskog rata, simbole pionirskog identiteta ali i zvaničnu politiku obrazovanja i vaspitanja koja je u Jugoslaviji krajem pedesetih početkom šezdesetih godina 20. veka dovela do „masovne proizvodnje“ tzv. „srećnog detinjstva“. Politika „stvaranja“ Jugoslovena razmatraće se kao veoma dinamična ali ne i izolovana u odnosu na druge procese koji su obeležili period postojanja kako Jugoslavije kao kraljevine tako i socijalističke Jugoslavije.
Organizacija: Centar za jugoslovenske studije (Cejus) i Dom omladine Beograda
Učestvuju: dr Stanislava Barać, Institut za književnost i umetnost; dr Lada Stevanović, Etnografski institut SANU/Cejus; prof. dr Ildiko Erdei, Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu; dr Sanja Petrović Todosijević, Institut za noviju istoriju Srbije/Cejus.
Moderator: dr Srđan Atanasovski, Muzikološki institut SANU, koordinator Centra za jugoslovenske studije.
dr Stanislava Barać (1977, Zrenjanin) je naučna saradnica Instituta za književnost i umetnost (Beograd). Glavna oblast istraživanja su joj: srpska i jugoslovenska književnost 20. veka s posebnim osvrtom na period između dva svetska rata, ženska književnost i feministička periodika. Autorka je dve monografske studije: Avangardna „Misao“ (2008) i Feministička književnost. Žanr ženskog portreta u srpskoj periodici 1920-1941 (2015).
dr Lada Stevanović (1974, Zagreb) je viša naučna saradnica Etnografskog instituta SANU i jedna od osnivačica Centra za jugoslovenske studije. Između ostalog, bavi se pamćenjem i nacionalnim identitetom odnosno pre svega načinom na koji je konstruisano jugoslovenstvo. Autorka je monografije Laughing at the Funeral: Gender and Anthropology in the Greek Funerary Rites (2009).
prof. dr. Ildiko Erdei (1965, Kovin) je vanredna profesorka na Odeljenju za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Bavi se antropologijom materijalne kulture, rodnim studijama i odnosom između ekonomije i kulture. Autorka je većeg broja radova. Između ostalog, napisala je sledeće monografske studije: Antropologija potrošnje (2008) i Čekajući Ikeu. Potrošačka kultura u postsocijalizmu i pre njega (2012).
dr Sanja Petrović Todosijević (1977, Šabac) je naučna saradnica Instituta za noviju istoriju Srbije (Beograd) i jedna od osnivačica Centra za jugoslovenske studije. Bavi se društvenom istorijom Srbije i Jugoslavije u periodu posle Drugog svetskog rata sa posebnim osvrtom na istoriju detinjstva i obrazovanja i istorijom Drugog svetskog rata. Autorka je monografije Za bezimene. Delatnost UNICEF-a u Federativnoj Narodnoj Republici Jugoslaviji 1947-1954 (2008).
O moderatoru: dr Srđan Atanasovski (1983, Kumanovo) je naučni saradnik Muzikološkog instituta SANU i koordinator Centra za jugoslovenske studije. Područja njegovog naučnog interesovanja obuhvataju studije nacionalizama, studije slušanja i zvučnih predela i posmarksističke teorije. Autor je monografije Mapiranje Stare Srbije: Stopama putopisaca, tragom narodne pesme (2017).
O ciklusu: Sto godina od osnivanja Jugoslavije
Na samom početku filma Igora Pretnara "Pet minuta raja" (1959) glavni junak kaže: “Nisam živeo dugo ali sam živeo mnogo”. Reči junaka čuvenog filma izgovorenene šezdeset godina posle nastanka filma koga je potpisao jedan od najznačajnijih predstavnika jugoslovenske kinematografije, dvadeset šest godina pošto je Arbitražni komitet Evropske zajednice poznat kao Badinterova komisija utvrdio da jugoslovenska država više ne postoji, vraćaju nas na početak odnosno 1. decembar 1918. godine i njeno proglašenje.
Tokom svog, skoro sedam i po decenija dugog postojanja, jugoslovenska država prošla je kroz dva ključna i jasno definisana razdoblja – period postojanja kraljevine i period postojanja socijalističke Jugoslavije. Prolazeći kroz različite faze u svom društvenom, političkom i kulturnom razvoju (i kao kraljevina i kao socijalistička republika), baštineći tragično iskustvo Drugog svetskog rata i okupacije zemlje, jugoslovenska država je predstavljala značajan okvir za odrastanje brojnih generacija čiji se predstavnici i dan danas na vrlo različite načine referiraju na iskustvo života u „ovoj“ ili „onoj“ Jugoslaviji.
Brojne „žive“ rasprave koje se vode o pitanjima vezanim za postojanje jugoslovenske države, njen raspad i nasleđe, kako u okvirima naučne zajednice tako i u okviru šire javnosti, medijima, koji više nego ikada ranije igraju značajnu ulogu u procesu konstruisanja sećanja na Jugoslaviju i njene simbole, na prostoru svih država naslednica Jugoslavije pa i u Republici Srbiji, ukazuju na potrebu da se sto godina od njenog nastanka govori i polemiše o Jugoslaviji.
Centar za jugoslovenske studije (Fakultet za medije i komunikacije) i Dom omladine Beograda organizovaće tokom 2018. godine tribinu pod nazivom „Sto godina od osnivanja Jugoslavije“. Na tribini koja će se realizovati kroz niz razgovora ali i predavanja na teme koje zadiru u pitanja politike i prakse života u jugoslovenskoj državi i „posle nje“ (identitet, praznike, simbole, obrazovnu politiku, kulturnu politiku, umetničko stvaralaštvo, mapiranje javnog prostora, popularnu kulturu, raspad Jugoslavije, sećanje na Jugoslaviju, jugoslovensko nasleđe) predstaviće se brojni istraživači i istraživačice različitih fenomena koji se vezuju za postojanje i raspad jugoslovenske države.
Tribina koja će biti realizovana u periodu od februara do decembra meseca 2018. godine otvoriće se raspravom o identitetu tj. ideološkim obrascima i mehanizmima konstruisanja jugoslovenskog identiteta. Učesnici i učesnice tribine pokušaće da kroz analizu politike „privođenja“ građana ideologiji ali i državi, pokažu na koji su se način „stvarali“ Jugosloveni. Pored procesa izgradnje nacionalnih odnosno nadnacionalnog identiteta u fokusu elaborata učesnika i učesnica tribine biće i mariginalne društvene grupe (žene, deca, LGBT populacija) čija afirmacija u period postojanja, pre svega socijalističke Jugoslavije, ukazuje na dinamiku modernizacijskih procesa u jugoslovenskom društvu u periodu posle okončanja Drugog svetskog rata. Značajan segment tribine biće posvećen analizi praznika i simbola kao i njihovom mestu u procesu kohezije Jugoslovena bez obzira na njihovo socijalno poreklo, nacionalnu pripadnost, pol, uzrast. Nekoliko segmenata tribine biće posvećeno analzi umetničkih praksi u jugoslovenskoj državi sa posebnim osvrtom na umetničke pokrete bez kojih se ne mogu razumeti integrativni ali ni dezintegrativni procesi koji su doveli do kraja Jugoslavije. Na samom kraju, poslednja tri segmenta tribine biće posvećena politikama i praksama koje su proizašle iz raspada jugoslovenske države 1992. godine. Učesnici i učesnice tribine pokušaće da kroz analizu praksi, koje nisu zaobišle ni jedno postsocijalističko društvo pa ni nacionalne države koje su nastale na prostoru bivše Jugoslavije, kao što su: redefinisanje javnog prostora, promenu odnosa prema antifašističkom nasleđu i nasleđu Drugog svetskog rata, viđenje Jugoslavije i Jugoslovena kroz nove muzejske postavke ukažu na sećanje na Jugoslaviju kao na jedno od najdinamičnijih polja istraživanja u procesu sagledavanja kako „daleke prošlosti“ tako i aktuelne stvarnosti.
Namera ove tribine je da otvori „živu“ diskusiju i uspostavi dijalog između „profesionalnih“ poznavaoca Jugoslavije (iz oblasti istorije, etnologije/antropologije, sociologije, muzikologije, filozofije, teorije književnosti, istorije umetnosti) i šire javnosti, pokazujući dokle se u promišljanju Jugoslavije stiglo, sto godina nakon njenog nastanka.
